Als stad in het rivierengebied heeft Culemborg een lange geschiedenis met het water. Overal in de stad, langs de dijken, in de polders herken je iets van de strijd met, of het gebruik van dat water. Misschien heb je wel eens in het buitengebied gefietst, en zag je de watergangen die ons oppervlaktewater afvoerden richting de Bradaal, waar vroeger de Culemborgse poldermolens stonden. Wellicht is je daar vlakbij dan ook die grote plas, de Waaij opgevallen, een restant van een doorbraak in de Diefdijk.
|
Het meest sprekend is natuurlijk het water als bedreiging.
De evacuatie in 1995 staat bij velen in de herinnering gegrift. Gelukkig is het inmiddels al heel lang geleden dat Culemborg echt natte voeten heeft gehad; dat stad en platteland beide onder water stonden.
Stille getuigen hiervan zijn de ‘vloedstenen’, met de peilhandjes die aangeven hoe hoog het water vroeger binnen de stad heeft gestaan. De bekendste vind je in de zijgevel van het huis Binnenpoort 6, direct naast de pilaster van de voorpoort die hier ooit gestaan heeft. De oudste steen is uit 1651, de hoogste die uit 1820, midden op de pilaster: het water stond hier toen een meter hoog ! Ook in de zijgevel van Binnenpoort 5 en aan het pleintje bij het Weeshuis zijn enkele stenen ingemetseld.
Sinds voorjaar 2018 heeft Culemborg er een nieuw ‘waterelement’ bij. Op de Markt kunnen spelende kinderen genieten van de fonteintjes, die spuiten en borrelen uit een vijftal moderne ‘vloedstenen’, die laten zien hoe ver de Markt in 1741 (20 cm.), 1784 (35 cm.), 1809 (60 cm.) en 1855 (45 cm.) onder water stond.
Het hoogste blok steen is van 1995 (113 cm.). Maar ja, die ramp heeft gelukkig nooit plaatsgevonden !
En ja, je hebt het goed gezien. Op een van die moderne stenen staat 1781. Leesfoutje van de ontwerper, van de peilsteen uit 1784.
De evacuatie in 1995 staat bij velen in de herinnering gegrift. Gelukkig is het inmiddels al heel lang geleden dat Culemborg echt natte voeten heeft gehad; dat stad en platteland beide onder water stonden.
Stille getuigen hiervan zijn de ‘vloedstenen’, met de peilhandjes die aangeven hoe hoog het water vroeger binnen de stad heeft gestaan. De bekendste vind je in de zijgevel van het huis Binnenpoort 6, direct naast de pilaster van de voorpoort die hier ooit gestaan heeft. De oudste steen is uit 1651, de hoogste die uit 1820, midden op de pilaster: het water stond hier toen een meter hoog ! Ook in de zijgevel van Binnenpoort 5 en aan het pleintje bij het Weeshuis zijn enkele stenen ingemetseld.
Sinds voorjaar 2018 heeft Culemborg er een nieuw ‘waterelement’ bij. Op de Markt kunnen spelende kinderen genieten van de fonteintjes, die spuiten en borrelen uit een vijftal moderne ‘vloedstenen’, die laten zien hoe ver de Markt in 1741 (20 cm.), 1784 (35 cm.), 1809 (60 cm.) en 1855 (45 cm.) onder water stond.
Het hoogste blok steen is van 1995 (113 cm.). Maar ja, die ramp heeft gelukkig nooit plaatsgevonden !
En ja, je hebt het goed gezien. Op een van die moderne stenen staat 1781. Leesfoutje van de ontwerper, van de peilsteen uit 1784.