Culemborg 700 KennisQuiz
  • Home
  • vragen december
  • vragen november
  • vragen oktober
  • vragen september
  • vragen juli/augustus
  • vragen juni
  • vragen mei
  • vragen april

Culemborgers aan de Kaap en in Batavia 
In het gebrandschilderd glas van de Schepenkamer van het oude Stadhuis vinden we de wapens van een zestal belangrijke Culemborgers uit voorbije tijden. Het zijn twee geschiedschrijvers, twee bisschoppen en twee tot de verbeelding sprekende figuren uit de tijd van de Verenigde Oost-Indische Compagnie.
Van die laatste twee is Jan van Riebeeck (1619-1677) in Culemborg zeker de bekendste.

Foto
Godée Molsbergen schreef al in 1912 zijn biografie. Jan was de stichter van de Kaapkolonie, van Hollands Zuid-Afrika.
Dat laatste feit werd in 1952 ook in Culemborg groots herdacht. Veel – wat oudere –
Culemborgers weten dat nog heel goed: het was feest en Koningin Juliana kwam ervoor naar onze stad. Het was toen 300 jaar geleden dat Jan van Riebeeck voet aan wal zette in de Tafelbaai, om er een verversingsstation te bouwen. De schepen van de V.O.C. konden er op hun reizen van of naar Batavia voortaan nieuwe voedselvoorraden inslaan.
 
Behalve in een straatnaam, leeft de naam ‘Van Riebeeck’ in Culemborg natuurlijk ook verder in de naam van het ‘Jan van Riebeeckhuis’. Dit huis, op het hoekje van de Achterstraat, was ooit het woonhuis van Jans grootvader, de notaris en procureur Govert Anthoniszoon. Jan van Riebeeck zou er geboren zijn, al is dat niet helemaal zeker. Ook een huis in de Goilberdingerstraat had ooit die naam.
 
Over Antony, of zo men wil – Antonio van Diemen, de andere bekende Culemborger uit de gebrandschilderde ramen, weten we – hier ter stede – doorgaans veel minder. Er zijn minder tastbare herinneringen aan hem overgebleven.
Toch was hij zeker de schranderste van de twee (achter)neven. Hij was al op jonge leeftijd  koopman in Amsterdam, maakte daarna snel carrière in Batavia en bereikte in 1636 de top als gouverneur-generaal. Hij was een krachtig bestuurder, drukte als zodanig zijn stempel op de V.O.C.-organisatie in Indië: ‘al  spelende’ wist hij ‘het grote werk te dirigeren’. 
Van Diemen (1593-1645) was de zoon van een Culemborgse schipper, later wijnweerd in de stadsherberg ‘Het Gulden Hooft’. Zijn geboortehuis stond aan de Oude Vismarkt, op nummer 9; het is het pand waar nu speelgoedwinkel ‘Intertoys’ zit.
 
Als inkomen iets zegt, dan blijkt daaruit het verschil in statuur tussen beide mannen. Van Diemen trok als gouverneur-generaal in Batavia 1.200 gulden in de maand; zijn neef Van Riebeeck moest zich als commandeur aan de Kaap al mopperend tevreden stellen met 130 gulden.
 
Toch hebben ze – ieder op zijn manier – de loop van de geschiedenis mee bepaald.

Doe mee en win:
Voor de maandwinnaar is een boekenbon beschikbaar daarnaast stelt Andries Eten en Drinken twee gratis kaartjes voor de muziekvoorstelling 'Krotoa, Eva van de Kaap' op zondagmiddag 28 oktober 2018 beschikbaar.  meer info

Extra informatie 
Op de website ‘Culemborgse geschiedenissen’ [ link: https://www.blommers-kaetshaag.nl/ ] staat deze maand een artikel met aanvullende informatie voor de maandvragen van oktober. Je vindt er ook een aardig artikel over het idee van de Culemborgse Geschiedenis Quiz.

vraag 1
Menno Witteveen schreef in 2011 een prachtig boek over Antonio van Diemen. Behalve over zijn tijd in Batavia vind je daarin ook iets over Antonio’s jeugd en familie in Culemborg. Dit proefschrift staat online. [ https://openaccess.leidenuniv.nl/handle/1887/16609 ]
 
Antonio’s moeder was de dochter van een Culemborgse brouwer en burgemeester.
Antwoord;
Lambert of Lambrecht Hoevenaer; (het proefschrift zegt Hoevenaers)

vraag 2
Het ‘Jan van Riebeeckhuis’ was het woonhuis van Govert Anthoniszoon (van Gaesbeeck); in de jaren 1968-1971 is het destijds verarmde pand grondig gerestaureerd.
 

Wat is de historische naam van het woonhuis en notariskantoor van Jan van Riebeeck’s grootvader ?  
Antwoord;
De Fonteyn  


vraag 3
Jan van Riebeeck was tien jaar commandeur aan Kaap de Goede Hoop. In 1662 zou hij worden opgevolgd door zijn oom. Deze overleed echter onderweg naar de Kaap. In de Grote of Barbarakerk is nog altijd de kroonluchter te zien die hij voor zijn vertrek aan de kerk had geschonken. Er is ook een straat naar hem vernoemd.  
 
Wat is de naam van deze als opvolger benoemde broer van zijn moeder ?
antwoord:
Gerrit van Harn


Powered by Create your own unique website with customizable templates.
  • Home
  • vragen december
  • vragen november
  • vragen oktober
  • vragen september
  • vragen juli/augustus
  • vragen juni
  • vragen mei
  • vragen april