Een ‘Hubertus Faber’ is de eerste Culemborgse schepen, die ons uit de bronnen bekend is. Hij komt voor in een oorkonde van juni 1318. Hieruit blijkt dat Culemborg al een schepenbank had vóórdat Jan van Bosinchem op 6 december van dat jaar stadsrechten gaf aan de nederzetting die bij zijn kasteel was ontstaan.
De oorkonde zelf schetst ons een merkwaardige situatie, namelijk die van twee kerkdorpjes heel dicht bijeen gelegen.

Het ene in de nieuwe ‘Oude stad’ van Culemborg, het andere, eigenlijk veel ouder, in de latere ‘Nieuwstad’ van Lanxmeer.
In de oorkonde zelf belooft Aleidis, die weduwe is van een ‘richter’ van de heer van Culemborg, dat uit haar huis een jaarlijkse erfrente zal gaan voor een nieuw te stichten altaar in de kerk van Lanxmeer. Haar medestanders, uitvoerders van haar mans testament, zijn Gijsbrecht van Kaets, knape, en Daniel, ‘capellanus’ of priester van het altaar van Sint Pieter in de kerk van Culemborg. De oorkonde wordt bezegeld door twee Culemborgse schepenen.
 
Ghijsbrecht van Kaets bewoont het kasteeltje op Kaetshage. Hij heeft net als Jan van Bosinchem ‘heerlijke rechten’ in het latere Culemborgse gebied. Gijsbrecht heeft rechtsmacht in de Nieuwstad en op het Zand. Johan is gerechtsheer langs de Lek, op Redichem; hij heeft daar bijna al het land in bezit. In het Culemborgse Veld delen Culemborg en Kaets de rechtsmacht.
 
Johan gaf in 1318 stadsrechten aan de ‘oude stad’ van Culemborg. Het is het sluitstuk van een ontwikkeling. Culemborg blijkt in 1303 reeds een ‘oppidum’, een (versterkte) handelsplaats met schepenrecht, die in 1310 van Johan ook een eigen kerkje kreeg.
In 1343 stelt Jans zoon en opvolger Hubert Schenck dat zijn vader én zijn grootvader beide de stad Culemborg ‘gemaakt’ hadden. Huberts grootvader, Jans vader was heer Hubert van Bosinchem; hij overleed in 1300. Waarschijnlijk is dat hij Culemborg al zijn eerste schepenbank heeft gegeven, en daarmee Culemborg tot een beginnend stadje heeft gemaakt.
 
Hubertus Faber is een treffende figuur als eerste schepen van onze stad. Zijn naam Hubert was de gangbare naam bij de Culemborgse Bosinchems. De ‘achternaam’ geeft in feite zijn beroep. Het Latijnse woord ‘Faber’ betekent namelijk smid.
 
Een vooraanstaande dorpssmid dus die in 1318 een echte stadssmid werd !

Extra informatie 
Op de website ‘Culemborgse geschiedenissen’ [ link: https://www.blommers-kaetshaag.nl/ ] staat een artikel met aanvullende informatie voor de maandvragen van december Je vindt er ook een aardig artikel over het idee van de Culemborgse Geschiedenis Quiz.

Vraag 1:
Jan van Bosinchem was geen ridder, maar een ‘knape’. Hij huwde twee keer: eerst met een erfdochter van Maurik, daarna met een andere vrouw, aan wie hij volgens huwelijkscontract het ‘oude kasteel’ buiten de Goilberdingerpoort moest afstaan. In 1341 kocht Hubert Schenck dit kasteel van zijn halfbroer terug.
 
Hoe heette deze tweede vrouw van Jan van Bosinchem ?
antwoord: Peronele / Petronella van Abcoude

vraag 2
Steven van Bosinchem (vermeld 1213-1249), de overgrootvader van Jan van Bosinchem, vervulde als eerste in zijn familie een erfelijk ereambt aan het hof van de Bisschop van Utrecht.
 
Hoe heette deze aanzienlijke functie aan het bisschoppelijke hof ?
antwoord: schenker / schenkambt

vraag 3
In de stadsrechtbrief staan een aantal handelingen die zwaar beboet werden. Als je - in die tijd - iemand zwaar vernederde, door hem bier in het gezicht te gooien, verbeurde je maar liefst 10 pond. Volgens de stadsrekening van 1375 moest een metselaar daar liefst twintig dagen voor werken.
In het stadsrecht staat echter een nog hogere boete. Niet expliciet, maar je kunt haar berekenen, als je weet dat er in Culemborg altijd zeven schepenen zijn geweest.
 
Wat is de hoogste boete die je ‘versleuteld’ in het Culemborgse stadsrecht kunt aantreffen?

antwoord: 14 pond (= 7 schepenen x 1 pond plus nog hetzelfde bedrag aan de heer)